کودهای شیمیایی که امروزه در جهان تولیدات ۴۰ تا ۶۰ درصد محصولات کشاورزی وابسته به آنها می باشد در سه فاز جامد، مایع و گاز تولید می شوند. این کودها یا مستقیم به خاک اضافه می گردند یا روی گیاه پاشیده می شوند و همچنین می توان به صورت محلول در مایع آنها را تهیه نمود و به خاک اضافه کرد. کودهای سیاه و سفید از رایج ترین کودهای مورد استفاده در کشاورزی، پرورش گل و گیاهان زینتی و سبزیجات هستند که اگر در این حوزه فعالیت دارید، قطعا نام آنها را شنیده اید.
به طور کلی کود را می توان به مواد شیمیایی، ارگانیک و آلی اطلاق نمود، که مواد مغذی مورد نیاز گیاه را فراهم کرده و در رشد گیاه و افزایش محصول دخالت دارند. از طرفی علاوه بر این تاثیرات دیگری که کودها در خاک به صورت مستقیم برای گیاه دارند، این است که مقاومت گیاهان را نسبت به انواع بیماری ها و آفات بالا می برند و این خود باعث می شود که کشاورز کمتر متضرر گردد. بعضی از کودها مانند هیومیک اسید به صورت مستقیم در اصلاح ساختار و بافت خاک نقش موثر و چشمگیری دارند که امروزه مورد توجه علاقمندان به گل و گیاهان زینتی قرار گرفته است.
احتمالاً شما نیز دنبال کامل ترین کود شیمیایی باشید، لذا باید مشخصات آنها را به خوبی بشناسید و در انتخاب کود مناسب آنها را به کار گیرید، این کودها حالت گرانول دارند و دارای سه عنصر مهم فسفر، پتاسیم و نیتروژن هستند و به نسبت های متفاوتی با توجه به نیاز گیاه ترکیب شده اند و برای کشاورزی در سه مرحله کاشت، داشت و برداشت قابل استفاده هستند؛ عموماً این کود ها را در بازار کودهای NPK می نامند.
در حوزه پرورش گیاهان زینتی استفاده از کودهای سفید و سیاه اثرات بسیار مثبتی دارد، از طرفی در تامین نیازهای گیاهان آپارتمانی نسبت به عناصر ریز مغذی و غیره تاثیرگذارند و می توانند رشد و گلدهی گیاهان زینتی را چند برابر کنند. در بعضی از موارد خاک های ایران فاقد بعضی از عناصر ضروری هستند، لذا شما با استفاده از کودهای سیاه و سفید می توانید این عناصر را برای گیاه تامین کنید. چنانچه گیاهان زینتی با کمبود عناصر مورد نیاز و ضروری مواجه باشند، برخی از علائم را از خود بروز می دهند که شما باید آنها را به خوبی بشناسید که بتوانید نیاز کودی آنها را برطرف کنید. در ادامه با ما همراه باشید که به بررسی بیشتر کودهای سیاه و سفید و مزایای هر کدام بپردازیم.
کودهای سفید یا کودهای نیتروژنه N که به کودهای ازته نیز معروف هستند از عناصر نیتروژن به شکل نیترات تشکیل شده اند. استفاده از کود سفید برای رشد گیاهان بسیار ضروری می باشد و قابلیت انحلال بالایی در آب دارد و به صورت محلول در اختیار گیاهان قرار می گیرد. کودهای اوره، سولفات آمونیوم و کلسیم نیترات جزء این دسته از کودها هستند.
● عنصر نیتروژن به صورت مستقیم در رشد رویشی گیاهان تاثیرگذار است و اینکه گیاه زینتی شما چه مقدار رشد کند و شاخ و برگ آن چه اندازه باشد همگی وابسته به عنصر نیتروژن یا کودهای سفید است.
● افزایش میزان فتوسنتز و بهبود عملکرد آن وابسته به نیتروژن می باشد و اینکه با بالا رفتن میزان فتوسنتز رنگ سبز گیاه بیشتر شده و لذا عملکرد آن افزایش می یابد.
● این عنصر روی میوه ها هم تاثیرگذار است کمبود آن می تواند در کوچکی میوه و نامناسب بودن آن اثر مستقیم داشته باشد.
● ذخیره آن به خوبی انجام می گیرد و یک عنصر پایدار می باشد.
● سرعت حل شدن نیترون در آب و میزان دسترسی گیاه به این عنصر بسیار بالا است.
کودهای سفید از ازت تهیه می شوند و در نتیجه ترکیب متان با نیتروژن موجود در هوا کود سفید نیترات آمونیوم و اوره حاصل می شود که با اضافه کردن افزودنی های مختلف سایر کودهای سفید حاصل می گردد. مثلا برای تهیه کود کامل، فسفر و پتاسیم به عنوان افزودنی اضافه می گردند، ۸۰ درصد از گاز طبیعی موجود جهت ساخت کودهای نیتروژن مورد استفاده قرار می گیرند.
● زمانی که انواع خاک به اندازه کافی فسفر و سایر عناصر ضروری را دارد، اما با کمبود نیتروژن مواجه است می توانید از کود سفید استفاده کنید.
● وقتی که یونجه و یا سایر حبوباتی که ریشه عمیقشان به اندازه کافی رشد نکرده باشند و از کود سبز برای زمین استفاده نشده باشد.
● در خاک های شنی و بافت هایی که رنگشان روشن است بهتر است از کودهای حاوی نیتروژن استفاده گردد.
● میزان استفاده از آن بسیار مهم است، چنانچه بیش از اندازه کود سفید را به محصول اضافه کنید ممکن است نتایج نامطلوبی را به دنبال داشته باشد.
● کودهای سفید را باید با توجه به نوع محصول و میزان مورد نیاز آن و در زمان مناسب استفاده کرد.
کودهای فسفاته یا p به عنوان پرمصرف ترین کودهای بعد از کود سفید شناخته می شوند، جالب است که بدانید کود سیاه برای افزایش بازدهی ریشه، بالا رفتن مقاومت گیاهان نسبت به بیماری و آفات و بالا رفتن میزان بازدهی محصول تاثیر گذار است. از جمله مهم ترین کودهای سیاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
● دی آمونیوم فسفات
● سوپر فسفات تریپل
● سوپر فسفات ساده
● کود نیترو فسفر
کود سوپرفسفات از ترکیب آپاتیت و اسید سولفوریک حاصل می گردد که در ابتدا آپاتیت آسیاب شده و سپس با اسید سولفوریک واکنش می دهد بعد مواد اولیه خرد شده و انجماد داده می شوند، در ادامه گیرش و تکمیل واکنش اتفاق می افتد و در نهایت محصول به صورت گرانول و پودر شکل می گیرد. این کود سیاه تامین کننده فسفر خاک می باشند و سنگ فسفات حاصل می گردد؛ با توجه به سیاست های حمل و نقل و غیره استفاده از سنگ فسفات در کشاورزی به حداقل رسیده است.
● بالا رفتن میزان بازدهی و عملکرد محصولات
● افزایش میزان مقاومت گیاهان آپارتمانی به بیماری ها و آفات
● پنجه زنی گیاهان و تعداد برگ ها همچنین دانه که در نتیجه استفاده از کود سیاه افزایش می یابد.
● از نازک شدن برگ ها جلوگیری می کند.
● برای داشتن گیاهی سالم عنصر فسفر باید به اندازه کافی در اختیار گیاه قرار بگیرد.
زمانی که سنگ های فسفات اسیدی می شوند کودهای سیاه تولید می گردند باید گفت که سنگ فسفات به خودی خود نمی تواند نیاز گیاه را نسبت به عنصر فسفر برطرف کند زیرا محلول نبوده همچنین گدازه های آتشفشانی که حاوی سنگ های آذرین هستند نیز منابع مهمی از فسفات محسوب می گردند که آلاینده های کمتری دارند، از واکنش اسید سولفوریک با این سنگ ها سوپر فسفات تولید می گردد که باید گفت استفاده از هر کدام از این اسیدها غلظت های متفاوتی از فسفر را در اختیار تولید کنندگان قرار می دهند به عنوان مثال اسید فسفریک غلظت بالاتری را تولید نموده و اسید نیتریک نیز تولید کرده که شامل نیتروفسفات ها و کلسیم نیترات است.
قابلیت تثبیت فسفر بسیار بالا است لذا باید با راهکار های متفاوت میزان جذب فسفر را بالا ببریم توصیه می شود. کمی قبل از شروع کشت از کود های فسفر استفاده شود تا سریع تر گیاه بتواند از آن استفاده کند و از دسترس آن خارج نگردد. تحت هیچ عنوان به صورت بی رویه از کودهای سیاه برای زمین های کشاورزی استفاده نکنید زیرا قادر است که خاک و آب های زیرزمینی را آلوده کند و برای سلامت انسان خطرناک است.
● شکل و اندازه گیاه کوچک است.
● گیاه به مرحله گلدهی نمی رسد و یا گل های کوچکی تولید می کند.
● ریشه آن ضعیف است.
● تغییر رنگ گیاه به ارغوانی یا سبز روشن
● درخت گردو، پیاز و برنج نیاز بسیار بالایی به کود های حاوی فسفر دارند.
● استحکام گیاه کم می شود.
● مقاومت گیاهان در برابر آفات و بیماری پایین می آید.
با تمام فوایدی که کودهای شیمیایی دارند می توانند در بالا بردن بازدهی محصولات کشاورزی و گیاهان زینتی داشته باشند استفاده بی رویه آنها تحت هیچ عنوان صیه نمی شود زیرا می تواند سلامت انسان و سایر موجودات زنده را به خطر بیندازد موارد زیر نمونه بارز ضررات استفاده بیش از اندازه از کودهای شیمیایی است:
● یکی از تاثیرات بسیار مهم کود شیمیایی بر روی میکرور اگانیزم های زنده موجود در خاک می باشد که اسیدیته می تواند میزان ph خاک را تغییر داده که در نتیجه آن میکروب ارگانیسم ها تغییر می کنند و از طرفی شرایط برای رشد آفات فراهم شده که میکروب ها را هم نیز نابود می کند.
● بعضی از کودهای شیمیایی محلول در آب بدون اینکه جذب گیاه شوند مستقیم وارد خاک شده و در لایه های زیرزمینی خاک جای می گیرند که در نتیجه آن آب آلوده می گردد و مواد شیمیایی غیر قابل نفوذ و سفت ایجاد می کنند.
● استفاده از این کود ها تنها برای گیاهان مفید است و هیچگونه مزیتی برای خاک ندارند که در دراز مدت می توانند به بافت خاک آسیب برسانند.
● استفاده بی رویه از نیتروژن می تواند سبب تولید گازهای گلخانه ای همچنین اکسید نیتروز شود که به اتمسفر وارد می گردند و از اثرات منفی آن گرمایش زمین است.
● در صورتی که مداوم و بدون هیچ گونه برنامه ریزی از کودهای شیمیایی استفاده شود خاک نسبت به عناصر ضروری دیگر خالی می گردد، و ویتامین ها و مواد معدنی از دسترس گیاه خارج می گردند.
● متاسفانه امروزه در حوزه سلامت انسان، کودها بسیار نگران کننده هستند زیرا آمارها نشان می دهد که یکی از دلایل بیماری های سرطانی در نتیجه وجود نیتروژن در هرم غذایی انسان است که استفاده بی رویه از اوره می تواند این عامل را تشدید کند.
نکات پایانی
تمامی گیاهان برای رشد مناسب و عملکرد بالای خود نیاز به مواد مغذی و کودها دارند، اما باید هنگام استفاده از آنها دقت نمود که به اندازه و متناسب با نیاز گیاه استفاده شود. کودهای سیاه عموماً رنگ تیره ای دارند و کودهای سفید دارای رنگ روشن بوده که حاوی عنصر نیتروژن هستند.
پرفروش ترین های امروز
محصولات پیشنهادی برای شما
