بیماری زنگار یا زنگ گیاهان زینتی یک عفونت قارچی است که به صورت شایع در بین گیاهان آپارتمانی دیده می شود. به عبارتی می توان گفت قارچ های زنگ یک نوع انگل اجباری هستند که بر روی گیاهان زینتی نشسته و از آنها تغذیه می کنند که در نتیجه آن می توانند سلامت و بنیه گیاه را به خطر بیندازد. این بیماری که از گیاهان به عنوان میزبان استفاده می کند، رشد و نمو آنها در نتیجه تغذیه از گیاهان است. بیماری زنگار به صورت لکه هایی با رنگ های متفاوت نارنجی، قرمز و زرد روی برگ گیاهان می نشیند، حالا اگر گیاه مد نظر شما زینتی باشد به راحتی ظاهر و زیبایی آنها را تحت تاثیر قرار داده و سبب به هم خوردن زیبایی آنها می گردد.
رطوبت بالا و از طرفی ماندن در شرایط مرطوب در بعضی از گیاهان علل بروز بیماری زنگ و دلایل بیماری های گیاهان با منشا قارچی است. این هاگ ها که روی برگ گیاهان ساکن می گردند با چشم مسلح قابل دیدن هستند و چنانچه شما با استفاده از یک دستمال روی ناحیه مورد نظر بکشید و دستمال آغشته به این خاک شود نشان دهنده وجود بیماری زنگار روی برگ گیاهان است. چنانچه حدس می زنید که گیاه شما با این معضل مواجه شده، بهتر است که ابتدا برگ های پایینی آن را بررسی نمایید زیرا در برگ های پایینی تهویه و همچنین نور کمتری وجود دارد و آنجا برای رشد قارچ ها ایده آل است. لازم به ذکر است که به وسیله باد هاگ ها جابجا می شوند که می توانند سایر قسمت های گیاهان را نیز آلوده کنند، این هاگ ها تا زمانی که شرایط مساعد برای آنها فراهم نشود به صورت غیر فعال باقی می مانند.
● بیماری زنگار علائم مخصوص به خود را دارد که هر گیاهی را به عنوان میزبان انتخاب نمی کند، در ابتدا وقتی گیاه به این مسئله دچار شود کلروز در سطوح بالاتر گیاه اتفاق می افتد.
● دومین نشانه تولید هاگ که به صورت توده های پودری هستند که در پوستول ها به وجود می آید و به رنگ های متفاوتی مانند: زرد، نارنجی، بنفش، سیاه و قهوه‌ای دیده می شوند، توجه داشته باشید که همه این ها در سطح زیرین برگ اتفاق می افتد.
● تولید پوستول در سطوح بالایی برگ ها توسط هاگ که در نتیجه آنها نکروز اتفاق می افتد و در نهایت می تواند بر روی برگ اثر منفی خود را اعمال کند، مانند انحراف برگ و یا ریزش را به دنبال خواهد داشت.
بیماری زنگی که در گل شمعدانی به وجود می آید ناشی از پوکچینیا پلارگونیای زونالیس است که یک نوع قارچ می باشد و در شمعدانی های گلخانه ای به صورت شایع دیده می شود؛ اما بعضی از گونه های شمعدانی در برابر این بیماری مقاوم هستند مانند: پیچک، مارتا، واشنگتن یا رگال و شمعدانی های وحشی. اگر گیاه شمعدانی شما به این قارچ آلوده شود تمام مراحل رشدی خود را می تواند روی این گیاه بگذراند و با نشانه هایی مانند: لکه های کوچک که به شکل دایره ای و رنگ زرد روی برگ ها نمایان شده که این لکه ها به جای پوستول های سطح زیرین برگ به وجود می آیند. هنگام خرید گیاه جدید شمعدانی به خوبی آنها را بررسی کنید که فاقد این نوع علائم باشند، البته برگ های پایینی نیز می توانند مورد حمله این قارچ ها قرار گیرند.
عامل به وجود آورنده زنگ در گیاه فوشیا پوچینیا استورم اپیلوبی بوده، زمانی که این گیاه مورد حمله این نوع قارچ قرار بگیرد دچار برگ ریزی شده و حتی ممکن است که گیاه به طور کلی از بین برود. چنانچه گیاه را در تابستان خارج از گلخانه نگهداری کنید ممکن است که به این نوع بیماری زنگ دچار شود، تحقیقات نشان داده که منبع اولیه اسپور این قارچ ممکن است صنوبر یا بید علفی آذین باشد.
قارچ به وجود آورنده بیماری زنگار در گل میخک یورومایسیس دایانتا است که با پوستول های کوچک قهوه ای و به صورت پودری نمایان می گردد، البته گونه های مقاومی از گل میخک وجود دارند که به این بیماری دچار نمی شوند.
زنگ سفید گل داوودی و زنگ گل داوودی هر دو می توانند به گیاه گل داوودی آسیب وارد کنند و باعث ایجاد زنگ گردند. بیماری زنگ در گل داوودی در اواخر فصل تابستان دیده می شود و در سطوح بالایی برگ با پوستول های قهوه ای کثیف مانند و همچنین لکه های سبز که مایل به زرد هستند نمایان می شوند. آسیب این نوع بیماری در گلخانه کمتر است و اگر برگ ها آسیب ببینند ممکن است که تولید گل در آنها کم شده و یا برگ ریزی اتفاق بیفتد. زنگ سفید گل داوودی علائمی مانند: تغییر رنگ و انحراف برگ را به دنبال دارد که در نتیجه آن می تواند سبب برگ زدایی و یا مرگ گیاه گردد. این بیماری در بین بیماری های گلخانه ای دارای رتبه اول است.
اگر می خواهید بدانید که گل رز شما به این بیماری دچار شده یا نه بهتر است که در فصل بهار سطح زیرین برگ، دمبرگ و یا شاخه ها را نگاه کنید که اگر مبتلا باشد پوستول های نارنجی رنگ روشن دیده می شود. به طور معمول این قارچ ابتدا برگ های پایین را درگیر نموده و کم کم به سمت بالا می آید در ابتدا برگ ها حالت پیچ خورده به خود گرفته و از شاخه جدا می شوند زمانی که شما این موارد را در برگ های گل رز دیدید آنها را جدا نموده و در محلی به دور از سایر گیاهان آنها را بسوزانید، زیرا ممکن است که برگ های از بین رفته تلیوسپورهایی به رنگ سیاه تولید نموده و در فصل بهار باعث بروز عفونت جدید شود.
چنانچه آبیاری در گیاه سانسوریا به صورت نامرتب یا زیاد باشد و زهکش مناسبی نداشته باشد، احتمال اینکه دچار بیماری زنگ شود بالاست، لذا باید میزان آبیاری را کمتر کرد به گونه ای که بین فواصل آبیاری، خاک خشک باشد.
● یکی از نکاتی که هنگام خرید گل و گیاهان زینتی باید به آن دقت کنید این است که علائم مربوط به بیماری زنگ در آنها مشاهده نشود، بالاخص برگ های پایینی مربوط به گیاهان را کاملاً نگاه کنید.
● به طور مرتب گل های زینتی خود را برای وجود نشانه های بیماری بررسی کنید و در صورت مشاهده هرگونه علامت فوراً آن را از سایر گیاهان جدا کنید و همچنین گل تازه خریداری شده را به مدت ۳ هفته از سایر گیاهان دور نگه دارید.
● اگر هرگونه برگی را در گیاه خود مشاهده نمایید که دارای علائم بیماری زنگار است فوراً آن را جدا نمایید و از بین ببرید یا بسوزانید و یا اینکه آنها را دفن کنید.
● بیماری زنگار علاقه زیادی به رطوبت دارد، لذا توجه داشته باشید که هنگام آبیاری آنها را در هوای خنک آبیاری کنید تا گیاه سریعا خشک گردد و رطوبت به برگ و ساقه نرسد.
● توجه داشته باشید که رطوبت گلخانه بیشتر از 80 درصد نباشد.
● فضای بین گیاهان را به گونه ای بچینید که هوا به خوبی بتواند از بین آنها عبور کند.
● در فصل پاییز گیانی مانند گل رز را به خوبی بررسی نمایید، برگ هایی که آلوده هستند را جدا نمایید و آن را کاملاً هرس کنید.
نکات پایانی
به طور کلی همانگونه که گفته شد علائم مربوط به گیاهانی که دارای بیماری زنگار یا زنگ زدگی می باشند را می توانید شناسایی نمایید و آنها را از سایر گیاهان جدا کنید، زیرا احتمال انتشار بیماری از طریق برگ های آلوده بسیار بالا است و می تواند سایر گیاهان را نیز آلوده کند. رطوبت بالای هوا از عوامل اصلی بروز بیماری زنگ است و در نهایت توصیه می شود که از سم و قارچ کش مناسب هر گیاه برای از بین بردن این بیماری قارچی استفاده نمایید.
