یکی از روش های چینش زیبا و متنوع دکوراسیون منزل استفاده از گل و گیاهان زینتی می باشد که استفاده از کوکداما روشی پرکاربرد برای دکوراسیون گل و گیاهان آپارتمانی ارائه می دهد؛ این روش علاوه بر زیبایی های خاص خود از مزایای زیاد و مفیدی برای نگهداری گیاهان برخوردار می باشد.
کوکداما یا همان توپک های خزه ای نوعی روش باغبانی ژاپنی برای چینش خلاقانه و نگهداری گیاهان است که بیشتر برای گل و گیاهان آویز استفاده می شود. در روش استفاده از کوکداما ریشه گیاه به همراه کمی خاک، در یک خزه توپ مانند کاملا پیچیده می شود و بعد گیاه با استفاده از یک نخ بسته شده و از سقف آویزان می گردد. کوکداما درست مثل گلدان عمل کرده و تمامی مواد مورد نیاز گیاهان را تامین می نمایند از این رو به گیاه هیچگونه آسیبی وارد نمی شود و همواره سالم، شاداب و سرزنده می ماند.
یکی از مهم ترین فواید استفاده از کوکداما زیبایی بخشیدن به دکوراسیون منزل است، به خصوص برای آپارتمان هایی با اندازه کوچک و کسانی که میخواهند گیاهانشان را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارند. علاوه بر اینها، کوکداما دارای فواید دیگری از جمله: اشغال نمودن فضای کم، جلوگیری از پخش شدن خاک گلدان در محیط، کاهش آبیاری گیاه و افزایش مدت زمان نگهداری آب در خزه می باشد. بهتر است بدانید که این روش به دلیل آبیاری کم گیاه و ذخیره آب برای مدتی طولانی در کوکداما، برای افرادی که همواره دارای مشغله های مختلف بسیاری هستند و وقت رسیدگی و آبیاری زود به زود به گیاهان را ندارند مناسب است، به علاوه افرادی که همواره قصد سفر دارند نیز می توانند از این روش به عنوان یکی از روش های آبیاری گیاهان در مسافرت استفاده کنند تا از آسیب رسیدن به گیاهان منزلشان جلوگیری شود و گیاهان همواره سالم بمانند.
این روش اکثر اوقات برای گل و گیاهان آویز مورد استفاده قرار می گیرد، چرا که با آویزان نمودن این گیاهان از سقف، زیبایی آنان چندین برابر نمایان می گردد. علاوه بر گیاهان آویز گیاهانی که سرعت رشد آنها کم است، فضای کمی برای ریشه خود نیاز دارند و در برابر کم آبی مقاوم اند نیز برای کوکداما مناسب اند، چرا که این گیاهان به دلیل رشد کم خود و نیاز به آبیاری کم، مدت زمان بیشتری در کوکداما دوام می آورند. باید در نظر داشته باشید که گیاهانی همچون کاکتوس و ساکولنت ها به دلیل نیاز به خاک شنی برای این روش زیاد مناسب نمی باشند. اکثر گیاهان آپارتمانی برای روش کوکداما مناسب اند، اما رایج ترین آنها عبارتند از:
• آگلونما
• پتوس یا پوتوس
• برگ انجیری
• سانسوریا پاکوتاه
• گندمی
• سرخس
• نخل شامادورا
✔ نخ کتان: این نوع نخ برای وصل نمودن یا همان پیچیدن خزه ها به کف و دور کوکداما مورد استفاده قرار می گیرد.
✔ گیاه: گیاه مناسب با شرایط گفته شده مانند گندمی، پیرومیا، پتوس و ... باید برای این روش انتخاب شود و همواره درون توپک خزه ای قرار بگیرد و از سقف آویزان شود.
✔ خزه: خزه به صورت چند لایه ای نازک و صاف به دور ریشه های گیاه پیچیده می شود و از آسیب رسیدن به ریشه ها هنگام وارد کردن فشار به آن جلوگیری می کند.
✔ خزه اسفنجی: خزه اسفنجی دور تا دور ریشه گیاه را احاطه می کند و موجب حفظ نمودن رطوبت ریشه ها می گردد از این رو از آبیاری زیاد گیاه جلوگیری می شود. توجه داشته باشید که قبل از ساخت کوکداما باید چندین ساعت خزه ی اسفنجی را درون آب قرار دهید تا به خوبی مرطوب شود به علاوه تعداد خزه های مورد استفاده نیز حتما کافی باشد.
✔ کود گیاهی: استفاده از کود گیاهی برای کوکداما سبب تقویت گیاه و حفظ رطوبت و مواد مغذی آن می شود.
✔ خاک باغچه: خاک باغچه قابلیت حفظ آب در خود را دارد و ترکیب آن با سایر خاک های گیاهان آپارتمانی و افزودن مواد مغذی ( کودها ) به آن سبب تقویت نمودن گیاه و حفظ نشاط و شادابی آن می گردد.
✔ خاک بونسای: خاک بونسای نیز همانند خاک باغچه قابلیت ذخیره کردن آب در خود را دارد از این رو برای مدت طولانی مرطوب می ماند و همواره دیرتر از خاک عادی به آبیاری نیازمند است.
✔ آب: از آب برای خیس نمودن خاک کوکداما استفاده می شود تا همواره حالتی چسبنده بگیرد و سریع تر گرد و توپ مانند شود.
✔ قیچی: قیچی جهت بریدن نخ کتان و ریسمان آویزان کننده به سقف لازم می باشد.
۱: خروج گیاه از گلدان و تمیز نمودن ریشه های آن:
ابتدا گیاه مورد نظر برای ساخت کوکداما را از گلدان و یا باغچه خارج کنید و بعد ریشه های آن را به آرامی با انگشتان به خوبی تمیز نمایید. دقت کنید که به ریشه آسیبی وارد نشود.
۲: به خوبی تمامی ریشه های گیاه را با خره اسفنجی احاطه کنید:
پس از تمیز نمودن ریشه گیاه، نوبت به پوشاندن ریشه ها با استفاده از خزه اسفنجی برای ساخت کوکداما می رسد. خزه اسفنجی را که از قبل در آب قرار داده اید، از آب بیرون بیاورید و فشار دهید تا آب اضافه آن خارج شود سپس آن را به دور تمامی ریشه های گیاه بپیچید و با استفاده از نخ کتان به خوبی ببندید.
۳: خاک بونسای، باغچه، کود گیاهی و آب را با یکدیگر ترکیب کنید:
ابتدا ۴ فنجان خاک باغچه، ۱ فنجان کود گیاهان آپارتمانی، ۱ فنجان خاک بونسای را به خوبی ترکیب کنید و بعد ۱ تا ۳ فنجان آب ( بسته به میزان چسبندگی ) به آنها اضافه نمایید تا حالتی چسبیده به خود بگیرد.
۴: ریشه های گیاه را با خاک های مخلوط شده بپوشانید:
با استفاده از خاک های ترکیبی و چسبنده، دور تا دور خزه اسفنجی را با خاک بپوشانید و سعی کنید که حالتی توپ مانند برای ساخت کوکداما ایجاد شود.
۵: توپ خاکی را درون خزه بپیچید:
پس از پوشاندن خزه اسفنجی با خاک و درست کردن حالتی گرد، نوبت به پیچیدن خزه به دور خاک می رسد، که باید با احتیاط و به صورت صاف و منظم انجام شود.
۶: پیچیدن نخ کنفی به دور خزه:
در مرحله ششم نوبت به پیچیدن نخ کنفی به دور خزه برای نگه داشتن آن می گردد که باید به صورت کاملا سفت، محکم و دورانی ( دور تا دور خزه ) انجام شود، چرا که این نخ قرار است کوکداما را در سقف آویزان نگه دارد.
۷: آویزان نمودن کوکداما:
در مرحله آخر نیز مکانی مناسب را برای کوکداما که نزدیک پنجره باشد، انتخاب نموده و آن را به وسیله نخ کنفی در آن مکان آویزان کنید.
