کاج مطبق

خصوصیات کاج مطبق

کاج مطبق با نام علمی  Araucaric excelsa که به نام های کاج آندرز و کاج نورفولک نیز شناخته می شود، از خانواده Araucariaceae و بومی جزیره نورفوک استرالیا می باشد. این گیاه درختچه ای که به نام های نخل ساگو، نخل زینتی، کاج نورفولک و سیکاد نیز معروف است، یک گیاه همیشه سبز و گران قیمت به شمار می آید و در محیط آپارتمان رشد آن به کندی صورت می گیرد. البته رشد کاج مطبق در طبیعت به 60 متر و طول شاخه های آن 1 تا 2 متر می رسد. سبز بودن همیشگی این درختچه آپارتمانی با برگ های سوزنی زیبایی تمام عیاری را برای تمام فصول به خانه میبخشد، به همین دلیل سالهاست در منازل چه با دکوراسیون سنتی و چه دکوراسیون مدرن، قرار میگیرد.

وجود برگ های سوزنی شکل در کاج مطبق و طبقه ای بودن آن سبب شده تا شباهت بسیاری با درخت کاج داشته باشد و از آن ها به عنوان درخت کریسمس یاد می شود. کاج مطبق گیاهی همیشه سبز با قدی بلند و شاخه های افقی است که این شاخه ها به وسیله برگ های سوزنی شکل و به صورت متراکم پوشیده شده اند، با افزایش سن گیاه برگ های سوزنی شکل تیره تر می شوند. بعد از اینکه گیاه کاج مطبق را خریداری کرده و به خانه آوردید بهتر است آن را در یک گلدان بزرگ با بستر تازه بکارید تا از رشد مناسب آن جلوگیری نشود. بر خلاف باور رایج در بین مردم، کاج مطبق در دمای بسیار گرم یا بسیار سرد و یخ زدگی مقاومتی ندارد و تنها ظاهری شبیه به درختان کاج واقعی دارد، به همین دلیل نباید در خاک باغچه کاشته شود.

نگهداری کاج مطبق

نگهداری از درختچه کاج مطبق کار آسانی نیست و به مراقبت مداوم نیاز دارد، بهترین شرایط برای نگهداری این گیاه آپارتمانی در محیطی با اکسیژن فراوان می باشد. کاج مطبق به دلیل محل مبدا خود در استرالیا، آب و هوای سرد را دوست دارد و نور مستقیم خورشید را نمی پسندد، اما نور غیر مستقیم برای رشد آن ضروری می باشد. این به معنی قرار دادن کاج در محیط کاملاً سرد نیست و به خصوص در برابر وسایل سرمایشی و گرمایشی مقاومت کمی داشته و شاخه هایشان می افتد. البته این گیاه سایه را ترجیح می دهد اما محل نگهداری آن باید کاملاً روشن باشد، بهتر است هر چند وقت یکبار گلدان کاج خود را بچرخانید تا از همه طرف به یک اندازه رشد کند. اگر محیط نگهداری کاج مطبق کم نور باشد، فاصله طبقات آن از هم زیاد می شود، با وجود نیاز به نور زیاد اما آن را از آفتاب مستقیم تابستان دور نگه دارید چرا که باعث خشکی برگ ها می شود.

همچنین گیاه آپارتمانی کاج مطبق به رطوبت نسبتاً زیادی نیاز دارد، می توانید هفته ای دوبار در تابستان و هفته ای یکبار در زمستان آن را غبار پاشی کرده یا از روش جزیره استفاده کنید. همچنین یکی دیگر از روش های تامین رطوبت گل و گیاهان در خانه توسط دستگاه های رطوبت ساز می باشد که کاج مطبق نیز آن را دوست دارد.

دمای مناسب برای کاج مطبق

دمای مناسب جهت پرورش کاج مطبق بین ۵ تا 10 درجه سانتی گراد در زمستان و بین 15 تا 20 درجه در تابستان می باشد، به طور کلی این درختچه زینتی خنکی را دوست دارد. اگر دمای بیرون در بازه گفته شده قرار دارد می توانید در تابستان آن را روی راه پله یا بالکن قرار دهید و در زمستان هوای خنک و تهویه مناسب را فراهم نمایید تا گیاه شل و افتاده نگردد. نکته مهم در نگهداری کاج مطبق قرار دادن این گیاه آپارتمانی در شرایط نوری و دمایی تقریبا ثابت بوده زیرا تغییر دادن مداوم جای نگهداری کاج باعث وارد شدن شوک دمایی به آن می شود.

آبیاری کاج مطبق به چه صورت است؟

کاج مطبق را در تابستان هفته ای دوبار و در زمستان هفته ای یکبار آبیاری نمایید و اجازه دهید سطح خاک آن همیشه مرطوب باشد؛ برای شادابی و طراوت بیشتر برگ های آن را با آب پاش مرطوب نمایید. نیازی به غرقاب کردن این نوع کاج نیست زیرا نمی تواند آبیاری فراوان را تحمل کند، اما نباید ریشه آن خشک شود. بهترین آب برای آبیاری کاج مطبق آب بی آهک یا آب باران جمع آوری شده می باشد، همچنین می توانید از آب جوشیده یا آب شیر که برای مدتی ساکن شده استفاده کنید و بهترین زمان آبیاری کاج مطبق صبح یا غروب است. برای تشخیص اینکه این گیاه زینتی به آبیاری نیاز دارد یا نه، می توانید حدود 3 سانتیمتر از سطح خاک را با انگشت یا وسیله ای بررسی کنید، درصورتی که خاک خشک باشد باید آبیاری را انجام دهید. آبیاری کاج مطبق را به آرامی انجام دهید تا آب به همه قسمت های آن برسد با این کار گیاه به شکل صاف و مستقیم می ایستد.

آیا شیر برای کاج مطبق مفید است؟

ممکن است در فضای مجازی نکات مفیدی در خصوص شیر دادن به گیاهان دیده باشید و این سوال برایتان پیش آمده که آیا شیر دادن به کاج مطبق مفید است یا خیر؟

اول باید به این نکته اشاره کنیم که به دلیل رشد کند کاج مطبق معمولاً شایعات زیادی درمورد استفاده از هر چیزی از جمله شیر برای رشد این درختچه زیبا وجود دارد. شاید با خود فکر کنید که شیر هم مانند ضایعاتی که در کمپوست وجود دارد، برای گیاهان مفید است اما باید بدانید که در شیر باکتری های موجود در شیر به مرور از بین رفته و چربی موجود در آن به دلیل ایجاد پوشش روی خاک و کاهش تنفس آن بوی بدی ایجاد می کند. این بوی بد نشان از تجزیه شیر دارد که اثر بدی روی گیاهان از جمله کاج مطبق داشته و حتی ممکن است موجب بروز آفت هایی از جمله کرم در خاک گلدان شود. از طرفی استفاده از شیر بدون چربی برای کاج مطبق نیز ممکن است باعث پوسیدگی و سیاه شدن این گیاه شود و به دلیل عدم امکان تنفس ریشه حتی ممکن است بعد از مدتی از بین برود.

تعویض گلدان کاج مطبق

گلدان کاج مطبق را هر ساله عوض نمایید و قبل از اینکه ارتفاع آن به یک متر برسد این کار را انجام دهید و از یک گلدان بزرگ تر و خاک جدید برای آن استفاده کنید. این نوع کاج نیاز به خاک به خصوصی نداشته اما بهتر است آن را در خاک نمکی قرار ندهید، مناسب ترین خاک های گیاهان آپارتمانی برای کاج مطبق خاک سبک، مانند کمپوست، ماسه، خاک رسی و بسیار نفوذ پذیر است. یک بستر مناسب خاک و کمی سنگ برای فراهم کردن سیستم زهکشی برای تامین رطوبت کافی بسیار مناسب است، همچنین می توانید پرلیت، شن یا پمیکسد را نیز اضافه کنید.

کاج مطبق چگونه تکثیر می شود؟

به طور کلی تکثیر این درختچه آپارتمانی دشوار است، اما می توان کاج مطبق را از طریق کاشت بذر و ریشه دار نمودن قلمه ها تکثیر نمود. اگر قصد تکثیر این کاج توسط بذر را دارید باید بذر تازه را در اوایل بهار و در شرایط گلخانه ای و در گلدانی از ماسه و زغال سنگ بکارید و با مراقبت مناسب از آن پس از سبز شدن جوانه ها به گلدان مناسب تری انتقال دهید. می توانید بذرهای کاج مطبق را که به شکل مخروط های کروی درون میوه کاج هستند، پس از ریزش در پاییز جمع آوری کنید، یا آنها را از یک مرکز فروش معتبر تهیه کنید.

تکثیر کاج مطبق از طریق بذر خیلی دیر جوانه می زند پس بهترین روش برای تکثیر آن قلمه زدن می باشد؛ برای تکثیر باید از شاخه جوان و اصلی به صورت عمودی با یک شی تیز قلمه بزنید و در گلدانی از خاک و کمپوست بکارید و در فصل رشد آن را تغذیه کنید. شرایط نگهداری قلمه های کاج مطبق نیز در گلخانه و دمای متعادل می باشد که پس از حدود 3 ماه ریشه دهی آنها را مشاهده خواهید کرد.  برای تامین رطوبت مورد نیاز گیاه می توانید تا زمان جوانه زدن از یک پوشش پلاستیکی روی خاک  استفاده کنید و باید هر چند وقت یکبار آن را برداشته تا گیاه کپک نزند.

نکات خاص در نگهداری از کاج مطبق

✓      اگر برگ های کاج مطبق زرد و قهوه ای شده اند و می ریزد به این دلیل است که هوا گرم و خشک بوده پس گلدان را به محل خنک تر با اکسیژن بیشتر منتقل کرده و آن را آبیاری کنید. اما اگر برگ های آن سبز بوده و می ریزند به علت آبیاری بیش از حد می باشد بنابراین آبیاری را متوقف کنید تا خاک آن خشک گردد.

✓      کاج مطبق تنها دچار یک بیماری شده و آن پوسیدگی ریشه اش می باشد که حتی ممکن است منجر به مرگ گیاه شود. البته نوعی آفت به نام تریپس نیز به صورت نامحسوس ممکن است در اطراف کاج مطبق مشاهده شود که پیش از خرید گیاه باید از نظر وجود آن و وجود موم سفید ناشی از حشرات نیز بررسی شود.

✓      درصورتی که برگ های کاج مطبق رو به سفید شدن رفتند به دلیل تابش مستقیم آفتاب حتی از پشت پنجره می باشد که باید گیاه را به محلی با نور غیرمستقیم و با فاصله از پنجره منتقل کنید.

✓      به دلیل رشد زیاد این گیاه آپارتمانی، باغبان ها و افرادی که از کاج مطبق در شرایط مناسب نگهداری می کنند باید هرس کردن آن به طور مرتب را در ذهن داشته باشند، حتی در فضای گلدان نیز ممکن است تا 2 متر رشد کند. هرس کردن کاج مطبق باید از پایین و روی شاخه های جانبی و نه شاخه اصلی آن انجام شود.

✓      کاج مطبق به کوددهی پیوسته و زیادی نیاز ندارد و مانند هر گل و گیاه آپارتمانی دیگر در فصل های بهار و تابستان که زمان رشد هستند می توانید خاک آن را تغذیه کنید. در صورتی که شاخه های آن باریک تر از حالت عادی شوند به معنی نیاز این گیاه آپارتمانی به کود می باشد که می توانید از کود مخصوص کاج مطبق استفاده کنید.

✓      می توانید از مخلوط کود گیاهی موجود و خاک آزالیا برای کوددهی به کاج مطبق در فواصل 2 تا 4 هفته ای استفاده کنید؛ پوست های گیاهی و کمپوست نیز انتخاب های خوبی برای این کاج هستند.